La scrittura telugu è appartenente alle lingue braminiche ed è scritta mediante un alfasillabario della famiglia delle scritture braminiche. Si tratta di una lingua dravidica centro-meridionale, utilizzata nel sud dello stato indiano dell'Andhra Pradesh e nelle regioni limitrofe.
La scrittura telugu deriva dalla scrittura telugu-kannada, da cui sia l'una che l'altra (la kannada) si sono sviluppate, in maniera indipendente. Da ciò deriva la diversità ma anche la forte somiglianza tra di esse.
Vocali
[modifica | modifica wikitesto]Il telugu usa 14 vocali, ognuna delle quali ha sia una forma singolare che una diacritica usata con le consonanti per creare le sillabe. Il telugu fa distinzione tra vocali lunghe e brevi.
| Indipendente | Con క (k) | ISO | IPA | Indipendente | Con క (k) | ISO | IPA |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| అ | క | a | /a/ | ఆ | కా | ā | /aː/ |
| ఇ | కి | i | /i/ | ఈ | కీ | ī | /iː/ |
| ఉ | కు | u | /u/ | ఊ | కూ | ū | /uː/ |
| ఋ | కృ | r̥ | /ri, ru/ | ౠ | కౄ | r̥̄ | /riː, ruː/ |
| ఌ | కే | ~l | l̥ | ౡ | l̥̄ | ||
| ఎ | కె | e | /e/ | ఏ | కే | ē | /eː/ |
| ఐ | కై | ai | /aj/ | ఒ | కొ | o | /o/ |
| ఓ | కో | ō | /oː/ | ఔ | కౌ | au | /aw/ |
| అం | కం | um | అః | కః | ah-ha |
Consonanti
[modifica | modifica wikitesto]| Character | ISO | IPA | Character | ISO | IPA | Character | ISO | IPA | Character | ISO | IPA | Character | ISO | IPA |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| క | k | /k/ | ఖ | kh | /kʰ/ | గ | g | /ɡ/ | ఘ | gh | /ɡʱ/ | ఙ | ṅ | /ŋ/ |
| చ | c | /tʃ/ | ఛ | ch | /tʃʰ/ | జ | j | /dʒ/ | ఝ | jh | /dʒʱ/ | ఞ | ñ | /ɲ/ |
| ట | ṭ | /ʈ/ | ఠ | ṭh | /ʈʰ/ | డ | ḍ | /ɖ/ | ఢ | ḍh | /ɖʱ/ | ణ | ṇ | /ɳ/ |
| త | t | /t/ | థ | th | /tʰ/ | ద | d | /d/ | ధ | dh | /dʱ/ | న | n | /n/ |
| ప | p | /p/ | ఫ | ph | /pʰ/ | బ | b | /b/ | భ | bh | /bʱ/ | మ | m | /m/ |
| య | y | /j/ | ర | r | /r/ | ల | l | /l/ | వ | v | /ʋ/ | ళ | ḷ | /ɭ/ |
| శ | ś | /ʃ/ | ష | ṣ | /ʂ/ | స | s | /s/ | హ | h | /h/ | ఱ | ṛ | /ɽ/ |
Consonanti con legature vocali
[modifica | modifica wikitesto]| అ | ఆ | ఇ | ఈ | ఉ | ఊ | ఋ | ౠ | ఎ | ఏ | ఐ | ఒ | ఓ | ఔ | అం | అః |
| క | కా | కి | కీ | కు | కూ | కృ | కౄ | కె | కే | కై | కొ | కో | కౌ | కం | కః |
| ఖ | ఖా | ఖి | ఖీ | ఖు | ఖూ | ఖృ | ఖౄ | ఖె | ఖే | ఖై | ఖొ | ఖో | ఖౌ | ఖం | ఖః |
| గ | గా | గి | గీ | గు | గూ | గృ | గౄ | గె | గే | గై | గొ | గో | గౌ | గం | గః |
| ఘ | ఘా | ఘి | ఘీ | ఘు | ఘూ | ఘృ | ఘౄ | ఘె | ఘే | ఘై | ఘొ | ఘో | ఘౌ | ఘం | ఘః |
| ఙ | ఙా | ఙి | ఙీ | ఙు | ఙూ | ఙృ | ఙౄ | ఙె | ఙే | ఙై | ఙొ | ఙో | ఙౌ | ఙం | ఙః |
| చ | చా | చి | చీ | చు | చూ | చృ | చౄ | చె | చే | చై | చొ | చో | చౌ | చం | చః |
| ఛ | ఛా | ఛి | ఛీ | ఛు | ఛూ | ఛృ | ఛౄ | ఛె | ఛే | ఛై | ఛొ | ఛో | ఛౌ | ఛం | ఛః |
| జ | జా | జి | జీ | జు | జూ | జృ | జౄ | జె | జే | జై | జొ | జో | జౌ | జం | జః |
| ఝ | ఝా | ఝి | ఝీ | ఝు | ఝూ | ఝృ | ఝౄ | ఝె | ఝే | ఝై | ఝొ | ఝో | ఝౌ | ఝం | ఝః |
| ఞ | ఞా | ఞి | ఞీ | ఞు | ఞూ | ఞృ | ఞౄ | ఞె | ఞే | ఞై | ఞొ | ఞో | ఞౌ | ఞం | ఞః |
| ట | టా | టి | టీ | టు | టూ | టృ | టౄ | టె | టే | టై | టొ | టో | టౌ | టం | టః |
| ఠ | ఠా | ఠి | ఠీ | ఠు | ఠూ | ఠృ | ఠౄ | ఠె | ఠే | ఠై | ఠొ | ఠో | ఠౌ | ఠం | ఠః |
| డ | డా | డి | డీ | డు | డూ | డృ | డౄ | డె | డే | డై | డొ | డో | డౌ | డం | డః |
| ఢ | ఢా | ఢి | ఢీ | ఢు | ఢూ | ఢృ | ఢౄ | ఢె | ఢే | ఢై | ఢొ | ఢో | ఢౌ | ఢం | ఢః |
| ణ | ణా | ణి | ణీ | ణు | ణూ | ణృ | ణౄ | ణె | ణే | ణై | ణొ | ణో | ణౌ | ణం | ణః |
| త | తా | తి | తీ | తు | తూ | తృ | తౄ | తె | తే | తై | తొ | తో | తౌ | తం | తః |
| థ | థా | థి | థీ | థు | థూ | థృ | థౄ | థె | థే | థై | థొ | థో | థౌ | థం | థః |
| ద | దా | ది | దీ | దు | దూ | దృ | దౄ | దె | దే | దై | దొ | దొ | దౌ | దం | దః |
| ధ | ధా | ధి | ధీ | ధు | ధూ | ధృ | ధౄ | ధె | ధే | ధై | ధొ | ధో | ధౌ | ధం | ధః |
| న | నా | ని | నీ | ను | నూ | నృ | నౄ | నె | నే | నై | నొ | నో | నౌ | నం | నః |
| ప | పా | పి | పీ | పు | పూ | పృ | పౄ | పె | పే | పై | పొ | పో | పౌ | పం | పః |
| ఫ | ఫా | ఫి | ఫీ | ఫు | ఫూ | ఫృ | ఫౄ | ఫె | ఫే | ఫై | ఫొ | ఫో | ఫౌ | ఫం | ఫః |
| బ | బా | బి | బీ | బు | బూ | బృ | బౄ | బె | బే | బై | బొ | బో | బౌ | బం | బః |
| భ | భా | భి | బీ | భు | భూ | భృ | భౄ | భె | భే | భై | భొ | భో | భౌ | భం | భః |
| మ | మా | మి | మీ | ము | మూ | మృ | మౄ | మె | మే | మై | మొ | మో | మౌ | మం | మః |
| య | యా | యి | యీ | యు | యూ | యృ | యౄ | యె | యే | యై | యొ | యో | యౌ | యం | యః |
| ర | రా | రి | రీ | రు | రూ | రృ | రౄ | రె | రే | రై | రొ | రో | రౌ | రం | రః |
| ల | లా | లి | లీ | లు | లూ | లృ | లౄ | లె | లే | లై | లొ | లో | లౌ | లం | లః |
| వ | వా | వి | వీ | వు | వూ | వృ | వౄ | వె | వే | వై | వొ | వో | వౌ | వం | వః |
| శ | శా | శి | శీ | శు | శూ | శృ | శౄ | శె | శే | శై | శొ | శో | శౌ | శం | శః |
| ష | షా | షి | షీ | షు | షూ | షృ | షౄ | షె | షే | షై | షొ | షో | షౌ | షం | షః |
| స | సా | సి | సీ | సు | సూ | సృ | సౄ | సె | సే | సై | సొ | సో | సౌ | సం | సః |
| హ | హా | హి | హీ | హు | హూ | హృ | హౄ | హె | హే | హై | హొ | హో | హౌ | హం | హః |
| ళ | ళా | ళి | ళీ | ళు | ళూ | ళృ | ళౄ | ళె | ళే | ళై | ళొ | ళో | ళౌ | ళం | ళః |
| క్ష | క్షా | క్షి | క్షీ | క్షు | క్షూ | క్షృ | క్షౄ | క్షె | క్షే | క్షై | క్షొ | క్షో | క్షౌ | క్షం | క్షః |
| ఱ | ఱా | ఱి | ఱీ | ఱు | ఱూ | ఱృ | ఱౄ | ఱె | ఱే | ఱై | ఱొ | ఱో | ఱౌ | ఱం | ఱః |
Voci correlate
[modifica | modifica wikitesto]Altri progetti
[modifica | modifica wikitesto]
Wikimedia Commons contiene immagini o altri file su scrittura telugu
Collegamenti esterni
[modifica | modifica wikitesto]- Informazioni utili e autenticate sulla scrittura Telugu (inglese), su engr.mun.ca. URL consultato il 9 maggio 2010 (archiviato dall'url originale il 12 aprile 2010).